ID-002508.doc
 
2004-08-22

Malowane modlitwy Izabeli Trelińskiej
 
Na Jasnej Górze 31 maja 2004 roku została otwarta wystawa akwarel Izabeli Marii Trelińskiej, eksponowanych w sali im. o. Augustyna Kordeckiego. Wystawa towarzyszyła promocji nowo wydanej książki o. Jana Golonki i Jerzego Żmudzińskiego pt. Matka Boża Jasnogórska. Co wiemy o Cudownym Obrazie. Żałować należy, że tak interesująca wystawa trwała na jasnej Górze tylko dwa miesiące.
Wystawa prac Izabeli Trelińskiej prezentowała 70 obrazów, powstałych w latach 1982-2004. Była to w pewnym sensie wystawa retrospektywna, ukazująca ostatnie 22 lata działalności artystki, pozwalająca prześledzić linię rozwojową jej twórczości. Na wystawie zostały wyeksponowane zarówno znane wcześniej i wystawiane prace z lat 80 i 90, jak i najnowsze osiągnięcia, powstałe już w nowym stuleciu i tysiącleciu, z lat 2003-2004.
35 akwarel tworzy cykl Modlitwy Różańcowej, realizowany w latach 1982-85. Składa się nań 7 obrazów wyrażających modlitwę Ojcze Nasz, powstałych w 1984 roku, malowanych w słoweńskim Bied. Tworzą je w przeważającej części barwne symboliczne kompozycje kwiatowe oraz sceny: jedna - nawiązująca do tradycji Mojżeszowej, z tablicami Dziesięciorga Przykazań i druga - ukazująca postacie świętych Cyryla i Metodego, głosicieli chrześcijaństwa.
Malarski zapis modlitwy Chwata Ojcu powstał w Rabce w latach 1983-84 i przedstawia trzy osoby Trójcy Świętej: siedzącego na tronie Boga Ojca, ukrzyżowanego i jednocześnie zmartwychwstałego wizyjnego Chrystusa oraz płomienistego Ducha Świętego. Zdrowaś Maryjo należy do cyklu związanego z uczestnictwem w Plenerze Jasnogórskim w 1982 roku. Wówczas to została przez artystkę zrealizowana koncepcja układu modlitwy maryjnej jako poliptyku złożonego z dziewięciu kwater. Zamysłem artystki było stopniowe przybliżanie widzowi Cudownego Obrazu, od małego wizerunku widzianego z oddali, aż do dużej podobizny samego oblicza Jasnogórskiej Bogurodzicy, widzianego z bliska, „twarzą w twarz". Część środkowa poliptyku może być wymienna, osie boczne zaś pozostają w stałym układzie.
Końcowa inwokacja modlitewna od słów Święta Maryjo... wyrażona została w czterech obrazach powstałych w latach 1983-88. Przedstawiają one Maryję Pannę w oparciu o kompozycje Rafaela Madonny delia sedia, koronację Maryi przez Aniołów, z elementami przyrody w postaci małych piesków wśród kwiatów, Maryję studiującą księgę Apokalipsy oraz Maryję jawiącą się ludzkości w godzinie śmierci. Ten cykl na wystawie wzbogacają jeszcze cztery obrazy - dodatkowe przedstawienia Maryi Panny. Cykl siedmiu obrazów Modlitwy Wierzę w Boga powstał w 1985 w Hiszpanii, podczas pobytu autorki w Andaluzji, i zawiera akcenty nawiązujące do widoków Granady, Kordoby i Malagi. Druga część wystawy to akwarele poświęcone m.in. tematyce Ducha Świętego. Prezentowanych na wystawie 30 obrazów z tego cyklu ukazuje kompozycje symboliczno-abstrakcyjne, przedstawiające dary i owoce Ducha Świętego. Obrazy namalowane zostały w Rabce w latach 1983 i 1985. Ten cykl charakteryzuje się pewną zmianą palety barwnej, odchodzącej od gorących różów i czerwieni w kierunku nasyconych szafirów połączonych z rozbielonym fioletem i wygaszanych oliwkową zielenią mieszaną z brązami.
Modlitwa Różańcowa i Dary Ducha Świętego wystawiane kilkakrotnie w latach 1995-2000, miały szczegółowe opracowania katalogowe.
W dalszym ciągu jasnogórskiej wystawy zaprezentowane zostały akwarele powstałe w latach 1988-2004. Przedstawiają one m.in. tematy Wniebowzięcia i koronacji Maryi Panny, Chrystusa nauczającego w świątyni, Madonnę z Dzieciątkiem, Madonnę z gołąbkiem Ducha Świętego, będącą repliką Madonny z Modlitwy Różańcowej. Na szczególną uwagę zasługuje Koronacja Najświętszej Maryi Panny, uwidaczniająca zmianę palety malarskiej na rzecz zimniejszej i zagęszczonej materii, o kompozycji opartej na polskim malarstwie gotyckim.
Nową tematykę, którą prezentują dwa cykle Święci i Aniołowie, artystka zaczęła podejmować na początku lat 90 i w pełni rozwinęła w roku 2004. W czterech pracach uwidacznia się harmonijne przetworzenie inspiracji malarstwa gotyckiego, głównie polskiego, z tradycją ikonicznej sztuki bizantyjskiej. W jej wyniku powstały nowe w formie, fascynujące cykle półpostaci świętych, o wielkiej sile wyrazu, skoncentrowanej w szeroko otwartych płonących oczach, niemal porażających oglądającego swą siłą. Paleta barwna jest stonowana, znacznie wygaszona, a zagęszczona materia malarska ukonkretnia strukturę przedstawionych postaci. Wystawa ukazuje wybranych z tego cyklu świętych. Są to m.in.: św. Piotr, św. Antoni Padewski, św. Brygida Szwedzka.
Cykl aniołów jest reprezentowany przez archaniołów: Gabriela w scenie Zwiastowania, Michała w błękitnej szacie i złotej zbroi, a także aniołów muzykujących. Cykl anielski malowany jest bardziej „powietrznie", z dużą przejrzystością białego tła papieru. Utrzymany jest w gradacji zestawień rozbielanych, wygaszonych błękitów i czerwieni. Oddaje znakomicie eteryczność i niematerialność niebiańskich posłańców. Na uwagę zasługuje piękna scena Zwiastowania, przedstawiona w duchu mistycznego malarstwa gotyckiego - w łonie Maryi ukazane zostało Błogosławione Dziecię Jezus, Odkupiciel człowieka.
 
Zofia Rozanow
"Niedziela Częstochowska" Nr 34