Henryka Rumowska
intv
publicysta, redaktor TV
Recenzje
ID-002416.doc
1979-11-12
1979-11-12
Szkice o teatrze Dejmka
Reportaż Henryki Rumowskiej jest próbą odpowiedzi na pytanie, na czym polega istota teatru Dejmka zarówno pod względem ideowym jak i artystycznym. Film zrealizowany został podczas wielotygodniowych prób polskiej prapremiery Zwłoki Dürrenmatta. W reportażu o twórczości Dejmka wypowiadają się wybitni krytycy i aktorzy. Zobaczymy także fragment sztuk dotychczas zrealizowanych przez wybitnego reżysera: Dialogus de Passione, Cień Młynarskiego, Wielki Fryderyk Nowaczyńskiego, Operetka Gombrowicza, Zwłoka Dürrenmatta, Obecność Słonimskiego, Garbus Mrożka.
Tuż po wyzwoleniu były partyzant, wówczas niespełna dwudziestoletni Kazmierz Dejmek, zostaje aktorem. W Teatrze Narodowym w Rzeszowie gra w Weselu i Zemście. Później studiuje w Krakowie pod kierunkiem Iwo Galla a Leon Schiller zaangażuje go jeszcze jako studenta do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. W pięć laty później w tym samym mieście, wraz z grupą zapaleńców z łódzkiej PWST zakłada legendarny już dziś Teatr Nowy. Najsłynniejsze Dejmkowskie inscenizacje z tego okresu to Łaźnia Majakowskiego, Święto Winkelrieda Andrzejewskiego i Zagórskiego (za które otrzymał Nagrodę Krytyki Teatralnej im. Boya), Henryk VI na łowach Bogusławskiego (nagroda państwowa), Noc listopadowa Wyspiańskiego, Ciemności kryją ziemię Andrzejewskiego… W latach 60. pełni funkcję dyrektora i kierownika literackiego Teatru Narodowego w Warszawie, gdzie we własnej reżyserii wystawił m.in. Historyę o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka (Nagroda Ministra Kultury i Sztuki oraz wyróżnienie na Festiwalu Teatru Narodów w Paryżu), Żywot Józefa Reja, Kordiana Słowackiego, Dziady Mickiewicza, Słowo o Jakubie Szeli Bruno Jasieńskiego.
Po 13 latach od opuszczenia Teatru Nowego w Łodzi ponownie obejmuje tam dyrekcję w początkach lat 70. Wcześniej odnosi wiele głośnych sukcesów za granicą: w RFN, Jugosławii, Austrii, w słynnym wiedeńskim Burgtheater.
Ostatnio oglądaliśmy w Warszawie jego Obecność wg Słonimskiego i Zwłokę Dürrenmatta. Właśnie na kanwie realizacji tej ostatniej sztuki mówić się będzie w programie telewizyjnym o istocie teatru Kazimierza Dejmka. Jaki jest ten Teatr Dejmka? Przede wszystkim jest to teatr polski, w sensie tradycji i repertuaru, przedłużający linię artystyczną Leona Schillera. Od lat walczy Dejmek na swej scenie z „inscenizacją”, w obronie rangi literackiego słowa. „Pewnie, że można zadać artystycznego i intelektualnego szyku i wpuścić kury do wiersza Fantazego lub o strofy Wielkiej Improwizacji rozbijać jajka – mówi w wywiadzie dla „Polityki. Nasi twórcy inscenizatorzy wielbią wszak samych siebie, nie dzieło Poety Sceny, a więc za każdą cenę sukcesu: eksces, szok, zadziwienie, oszołomienie, wypuszczanie fajerwerków… To zastanawiające w dzisiejszych czasach, że ta bezczelna arogancja uchodzi za twórczość.”
Jest też Dejmek autorem słynnego już dziś powiedzenia, które bardzo trafnie charakteryzuje jego Teatr: „Aktorzy muszą się uczyć istotnie mówić, a publiczność istotnie słuchać”. To jego program: istotnie słuchać i istotnie mówić teksty pełne intelektualnej prowokacji, polemiczne w samym założeniu, nieschlebiające widowni i komukolwiek, nawiązujące do wielkiej tradycji i odważnie komentujące sprawy współczesne.
(eba)
„Radio i Telewizja”
Reportaż Henryki Rumowskiej jest próbą odpowiedzi na pytanie, na czym polega istota teatru Dejmka zarówno pod względem ideowym jak i artystycznym. Film zrealizowany został podczas wielotygodniowych prób polskiej prapremiery Zwłoki Dürrenmatta. W reportażu o twórczości Dejmka wypowiadają się wybitni krytycy i aktorzy. Zobaczymy także fragment sztuk dotychczas zrealizowanych przez wybitnego reżysera: Dialogus de Passione, Cień Młynarskiego, Wielki Fryderyk Nowaczyńskiego, Operetka Gombrowicza, Zwłoka Dürrenmatta, Obecność Słonimskiego, Garbus Mrożka.
Tuż po wyzwoleniu były partyzant, wówczas niespełna dwudziestoletni Kazmierz Dejmek, zostaje aktorem. W Teatrze Narodowym w Rzeszowie gra w Weselu i Zemście. Później studiuje w Krakowie pod kierunkiem Iwo Galla a Leon Schiller zaangażuje go jeszcze jako studenta do Teatru Wojska Polskiego w Łodzi. W pięć laty później w tym samym mieście, wraz z grupą zapaleńców z łódzkiej PWST zakłada legendarny już dziś Teatr Nowy. Najsłynniejsze Dejmkowskie inscenizacje z tego okresu to Łaźnia Majakowskiego, Święto Winkelrieda Andrzejewskiego i Zagórskiego (za które otrzymał Nagrodę Krytyki Teatralnej im. Boya), Henryk VI na łowach Bogusławskiego (nagroda państwowa), Noc listopadowa Wyspiańskiego, Ciemności kryją ziemię Andrzejewskiego… W latach 60. pełni funkcję dyrektora i kierownika literackiego Teatru Narodowego w Warszawie, gdzie we własnej reżyserii wystawił m.in. Historyę o chwalebnym zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka (Nagroda Ministra Kultury i Sztuki oraz wyróżnienie na Festiwalu Teatru Narodów w Paryżu), Żywot Józefa Reja, Kordiana Słowackiego, Dziady Mickiewicza, Słowo o Jakubie Szeli Bruno Jasieńskiego.
Po 13 latach od opuszczenia Teatru Nowego w Łodzi ponownie obejmuje tam dyrekcję w początkach lat 70. Wcześniej odnosi wiele głośnych sukcesów za granicą: w RFN, Jugosławii, Austrii, w słynnym wiedeńskim Burgtheater.
Ostatnio oglądaliśmy w Warszawie jego Obecność wg Słonimskiego i Zwłokę Dürrenmatta. Właśnie na kanwie realizacji tej ostatniej sztuki mówić się będzie w programie telewizyjnym o istocie teatru Kazimierza Dejmka. Jaki jest ten Teatr Dejmka? Przede wszystkim jest to teatr polski, w sensie tradycji i repertuaru, przedłużający linię artystyczną Leona Schillera. Od lat walczy Dejmek na swej scenie z „inscenizacją”, w obronie rangi literackiego słowa. „Pewnie, że można zadać artystycznego i intelektualnego szyku i wpuścić kury do wiersza Fantazego lub o strofy Wielkiej Improwizacji rozbijać jajka – mówi w wywiadzie dla „Polityki. Nasi twórcy inscenizatorzy wielbią wszak samych siebie, nie dzieło Poety Sceny, a więc za każdą cenę sukcesu: eksces, szok, zadziwienie, oszołomienie, wypuszczanie fajerwerków… To zastanawiające w dzisiejszych czasach, że ta bezczelna arogancja uchodzi za twórczość.”
Jest też Dejmek autorem słynnego już dziś powiedzenia, które bardzo trafnie charakteryzuje jego Teatr: „Aktorzy muszą się uczyć istotnie mówić, a publiczność istotnie słuchać”. To jego program: istotnie słuchać i istotnie mówić teksty pełne intelektualnej prowokacji, polemiczne w samym założeniu, nieschlebiające widowni i komukolwiek, nawiązujące do wielkiej tradycji i odważnie komentujące sprawy współczesne.
(eba)
„Radio i Telewizja”